Dlaczego różnimy się kolorem skóry, włosów itęczówek oczu? Cowpływa napojawianie się opalenizny, atakże nieestetycznych przebarwień skóry? Dlaczego cierpimy naraka skóry? Odpowiedź nate pytania majeden wspólny mianownik, ajest nim melanina. Choć niewiele osób wie, czym ona jest iwjaki sposób przebiega proces produkcji melaniny wludzkim organizmie, toodwczesnych lat życia zauważamy różnice wwyglądzie, naktóre ona wpływa.
Co tojest melanina?
Melanina towspólna nazwa grupy barwników wielocząsteczkowych, które odpowiadają zapigmentację skóry, włosów itęczówek oczu. Prowadzone badania pozwoliły dowieść, żemelanina jest najstarszym ewolucyjnym pigmentem, który wydziela m.in. ludzki organizm. Dzięki niej możliwa jest adaptacja dozmieniających się warunków środowiskowych, które bezpośrednio oddziałują m.in. naproces termoregulacji.
Ciekawostka: melanina orazniezbędne dojej syntezy melanocyty występują wkażdym królestwie żywych organizmów. Zostały odkryte m.in. wskamieniałościach prehistorycznych gadów, odktórych wywodzą się ssaki. Wyróżnia się wiele rodzajów melanin, jednak uczłowieka występują jedynie trzy zdużej grupy tych wielocząsteczkowych barwników. Dzięki nim możemy różnić się podwzględem koloru skóry, włosów ikoloru tęczówek, dostosowując się dośrodowiska, wktórym żyjemy.
Zaburzenia wwydzielaniu melaniny (niedobór inadmiar melaniny), atakże patologiczne podziały komórkowe wobrębie syntezujących ten barwnik melanocytów są przyczyną rozwoju różnych chorób. Wwyniku mutacji komórek wytwarzających melaninę dochodzi dorozwoju jednej znajbardziej niebezpiecznych chorób nowotworowych skóry, błon śluzowych ipaznokci, czyli czerniaka złośliwego. Dorozwoju czerniaka przyczynia się brak naturalnej ochrony skóry przed promieniowaniem UV, które prowadzi dostresu oksydacyjnego orazprzyśpiesza procesy starzenia się skóry. Częsty kontakt zeszkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym zwiększa ryzyko rozwoju raka skóry orazprzyczynia się doznacznego pogorszenia się jej wyglądu.
Co tojest melanina?
Jak już zostało wspomniane, wspólną nazwą „melanina” określa się grupę wielocząsteczkowych barwników, które odpowiadają zaciemny kolor naszej skóry, włosów itęczówki oka. Melanina produkowana jest przez odpowiadające zajej syntezę melanocyty. Melanina odpowiada zastopień pigmentacji skóry, włosów itęczówek, chroniąc przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.
Melanocyty znajdują się wskórze, adokładnie wwarstwie podstawnej naskórka, mieszkach włosowych orazwystępują wobrębie gałki ocznej. Ich zadaniem jest zarówno wytwarzanie, jak imagazynowanie naturalnego barwnika, którym jest melanina. Produkcje melaniny warunkuje enzym onazwie tyrozynaza, który wchodząc wreakcję zpromieniowaniem UV inicjuje proces melanogenezy, podczas którego wytwarzana jest melanina.
Melanina tonaturalny pigment produkowany przez melanocyty, który niewystępuje jedynie wskórze, włosach oraztęczówce oka. Wludzkim organizmie występuje także neuromelanina, która znajduje się wośrodkowym układzie nerwowym, adokładnie wczarnej substancji wmózgu.
Ilość produkowanej wskórze melaniny mazwiązek znaszym pochodzeniem etnicznym, które przekłada się nakolor skóry, włosów itęczówki oczu. Pigmentacja jest zapisana wgenach, które dziedziczymy porodzicach orazdalszych krewnych.
Jak powstaje melanina, czyli naczym polega proces melanogenezy?
Proces powstawania melaniny, czyli melanogeneza, jest bardzo złożony iprzebiega wieloetapowo. Abymogła zostać zainicjowana melanogeneza, niezbędna jest obecność tyrozynazy, która jest jej katalizatorem. Miejscem gromadzenia się melaniny worganizmie są melanosomy, które następnie są transportowane dowyżej położonych warstw skóry. Abymogła zostać aktywowana tyrozynaza, niezbędna jest obecność aminokwasu endogennego onazwie tyrozyna.
Tyrozynaza aktywowana promieniowaniem przekształcana jest doinnych związków, które wpływają naprodukcję melaniny. Proces ten może zostać zaburzony zarówno przez toczące się worganizmie procesy chorobowe, jak iróżne czynniki zewnętrzne np. przyjmowane leki.
Od kiedy produkowana jest melanina worganizmie?
Produkcja melaniny worganizmie człowieka odbywa się już naetapie życia płodowego, czego dowodem jest przychodzenie naświat zokreślonym kolorem skóry, jednak niedotyczy tokoloru tęczówki oczu orazwłosów. Noworodki zawsze mają oczy koloru niebieskiego, aich prawidłowa barwa kształtuje się podwpływem działania promieniowania słonecznego. Tosamo tyczy się koloru włosów, jednak wtym przypadku zmiana jest mniej spektakularna, bokolor włosów zwykle nieznacznie się przyciemnia lubpozostaje niezmieniony, jeżeli dziecko przyszło naświat zciemną karnacją iciemnymi włosami.
Funkcje melaniny
Melanina jako naturalny pigment posiada zdolność dopochłaniania irozpraszania promieniowania ultrafioletowego. Tym samym podstawowa funkcja melaniny ogranicza się dotego, żebarwnik zabezpiecza skórę, oczy iwłosy przed szkodliwym promieniowaniem UV. Naskutek niedoboru melaniny łatwo dochodzi dopoparzeń słonecznych orazzwiązanych znimi uszkodzeń skóry, które zwiększają ryzyko rozwoju czerniaka złośliwego.
Jakie jeszcze są funkcje melaniny? Uczestniczy ona wprocesie zmiany prowadzącego douszkodzeń DNA promieniowania ultrafioletowego naenergię cieplną. Ztego względu naskutek długiego przebywania nasłońcu lubwystawiania nadziałanie promieni UV jasnej skóry pojawiają się poparzenia słoneczne.
Czy melanina chroni przed czerniakiem skóry?
Choć jedną zfunkcji, jakie melanina pełni, jest ochrona ludzkiej skóry ioczu przed niekorzystnym oddziaływaniem promieniowania (promieniowania UV), tonaturalne mechanizmy ifunkcje ochronne, które nasz organizm wykształcił nadrodze ewolucji, niesą wystarczające, abyuniknąć rozwoju m.in. czerniaka skóry.
Ma tozwiązek zestale zwiększającą się dziurą ozonową, która sprawia, żedoZiemi dociera znacznie więcej szkodliwych promieni ultrafioletowych. Poparzenia słoneczne, nawet niewielkie, zwiększają ryzyko rozwoju raka skóry. Szczególnie niebezpieczne są poparzenia słoneczne wdzieciństwie.
Czym grozi brak melaniny?
Nie wszyscy mamy zapisaną wgenach ciemną karnację, jednak zdarza się, żedochodzi dozaburzeń wwytwarzaniu melaniny. Naskutek niedoboru melaniny rozwijają się różne schorzenia np. bielactwo. Objawem bielactwa jest występowanie naskórze jaśniejszych, pozbawionych naturalnego barwnika plam. Zaburzenia wprodukcji melaniny orazjej transporcie dowyżej położonych warstw skóry mogą także powodować powstawanie przebarwień. Dotej grupy zaliczamy np. plamy soczewicowate. Osoby zmagające się zarówno zniedostateczną ilością melaniny, jak ijej nadmiernym wydzielaniem, muszą szczególnie chronić swoją skórę przed działaniem promieniowania UV, stosując specjalistyczne kremy ochronne zbardzo wysokim filtrem –minimum SPF 100.
Całkowity brak melaniny worganizmie prowadzi doalbinizmu. Choroba tadotyczy nietylko ludzi, aletakże przedstawicieli innych gatunków, prowadząc dopoważnych zaburzeń wfunkcjonowaniu skóry ioczu. Albinosi są szczególnie narażeni napoparzenia słoneczne, atakże choroby skóry ichoroby oczu, comazwiązek zbrakiem chroniącej organizm melaniny.
Podsumowanie
Melanina odpowiada zabarwę naszej skóry, włosów itęczówek oczu. Jest wytwarzana wprocesie melanogenezy. Nazwa „melanina” pochodzi odgreckiego słowa „melas”, które oznacza „ciemny” lub„brązowy”. Zato, jak dużo melaniny będzie wytwarzał nasz organizm, odpowiadają geny, które warunkują kolor skóry, atakże oczu iwłosów. Możemy odziedziczyć jeporodzicach, atakże dalszych krewnych, dlatego czasami zdarzają się „niespodzianki” inieco różnimy się podwzględem wyglądu odnaszych najbliższych. Ilość melaniny wnaszej skórze zwiększa się podwpływem promieniowania słonecznego, bobarwnik ten chroni naszą skórę przed promieniami ultrafioletowymi. Opalając się, możemy chwilowo zmienić kolor swojej skóry, jednak niesie toza sobą pewne ryzyko –opalanie nasłońcu iwsolarium jest jedną zgłównych przyczyn rozwoju raka skóry.
Czytaj też:
Plamy naskórze –skąd się biorą? Najczęstsze przyczyny, pielęgnacja skóry
